17 Eylül 2015 Perşembe

moda

        Değerli Öğretmenimiz ,Hüseyin KILIÇ Bey'in felsefe alanında yazmış olduğu, çok güzel bir yazı. devamı gelecek...

*****

MODAYA TERFİ PARADOKSU

       Moda bilgisi hızlıca yayılır. Bir anda İstanbul'daki belli bir yaş grubunda bulunan tüm insanlar ayakkabı bağcıklarının annemizin bize öğrettiği şekilde değil de bileğin etrafına dolanacak şekilde bağlanması gerektiğini bilirler. Niye bilekler? ‘Moda, seni saf. Bilmiyor muydun? Anlaşılan modayla pek alakan yok.’
       Markalaşma ve pazarlama, üretici ve satıcılar tarafından moda kaygısı yaratmak için oluşturulmuş
stratejilerdir. Ayrıca ‘yanlış’ şeyi tüketiyor olma endişesini de azaltır. Markalaşma, Marx’ın ‘imal
edilmiş arzu’ düşüncesine güzel bir örnektir. Ama daha çok ‘yanlış şuur’ fikrine uyar.
Yanlış şuur düşüncesinin açıklaması bütün bir sayfayı kaplasa yeridir. Ama moda tüketimi konusunda
yardımcı olsun diye sadece basit bir tanım yapacağız. ‘bilgi sosyologları’, düşüncelerimizin çoğunun aslında kendimize ait olmadığını savunurlar. Fikirlerimiz, düşüncelerimiz, şuurumuz, yani bütün bilgi sistemleri, aslında diğerleri tarafından bizi kontrol etmek için üretilmiştir.
Bilgi, özellikle de ‘herkesin bildiği’ bilgi, bir idare etme, yönetme aracıdır. O zaman şöyle bir soru
soralım; ‘bugünün modasını kim belirliyor?’. Tabi ki sen ya da ben değil. Moda olacak şeyleri
tüketmemizden kazanç sağlayan büyük kuruluşlar belirliyor. Medya ve pazarlamacılar, aynı
kuruluşlardaki seçkin tabaka gibi, ürünleri arzu edilebilir kılmak için çaba gösteriyor ve ‘birisi olduğumuzu’ sembolize eden hangi mağazadan alındığını bas bas bağıran çantaları gururlu bir şekilde taşıyoruz. Aynı reklamları izlediğimiz çevremizdekiler de hakkettiğimizi iddia ettiğimiz bu değeri göstermekte geri durmuyor.
       Moda tüketimi sosyologların ‘popüler kültür’ dediği şeye dayanır. Vikipedi popüler kültürü, bir bilgisistemi olarak ‘günlük yaşantımıza sızmış olan medyanın ağır etkileri’ şeklinde tanımlar.
Eğer TV şovlarındaki oyuncuların isimlerini biliyorsak veya Justin Bieber’in özel hayatından haberdarsak,popüler kültür içinde bilgili biriyiz demektir. Popüler kültür bilgisi, medya ve diğer kuruluşların seçkinleri tarafından tüketime alışmamız için üretilir. Moda, tüketimin imali sürecindeki lokomotiftir.
Bu tüketim de değerimizi belirlemedeki en önemli ölçüttür. Velhasıl kelam, bilgiye sahip olmak ve bu
bilgiye sahip olduğunu göstermek modaya uygun olduğun anlamına gelir.
Moda tüketimi, değer addetme yönünde bir stratejidir diyebiliriz. Ama bu strateji sadece popüler
kültür bağlamında işe yarar. Bundan dolayı moda tüketimi bir çoğunluk fenomenidir. Burada bir
paradoks var. Moda, tüketimine şevkle katılmak, diğerleri tarafından yapılmış işaretleri sergilemektir.
Bu da bizi diğer bütün bilgili tüketicilerle özdeş yapmaya yarar.
        Bundan dolayı, moda terfi ettirmek yerine eşitleyici bir statüdür. Bu strateji deli eden bir efor gerektirirken bizi farklı olacağımız yanılgısına götürür. Uzman tüketicilerse farklı bir bilgi sistemine dahildirler. Böylece moda tüketiminin eşitleyici etkisine karşı dimdik ayakta dururlar. Gelecek hafta, sıra uzman tüketicilerde.

                                                                                                                      Hüseyin KILIÇ

0 yorum:

Yorum Gönder