Yalan Söylemek Nedir, Çeşitleri Nelerdir?

Sayfamızda yalan nedir, yalan ne demek, yalan nedir kısaca, yalan nedir zararları nelerdir, yalan çeşitleri nelerdir, yalan nedenleri, yalan tanımı, yalan neden söylenir sorularının cevabını bulabilirsiniz.

YALAN SÖYLEMEK

Yalan herkesçe ayıplanan bir davranıştır

Günlük yaşamımızda birçoğumuz yalana başvurabiliriz.

Örnek:Arkadaşımıza “Bugün seninle olmayı canım istemiyor” yerine “İşim var” dememiz bir yalandır. Neden bu durumda yalana başvururuz: 

Çünkü gerçeği söylersek onu inciticeğimizden korkarız.

Genellikle kendi yalanımızı gerekli, diğer insanların söylediği yalanı büyük yalan olarak görürüz.

Yetişkinler yalana başvurdukları zaman çocuklara model olurlar. Bu da çocuğun yalanı öğrenmesine (yalan sonradan öğrenilen davranış bozukluğudur) neden olur.

Gerçek Yalan: Başkalarını bilerek aldatmak amacıyla söylenen yalanlardır.

Gerçeği çarpıtma, karşıdakini aldatmadır.

Gerçek yalanda karşı tarafa zarar verme amacı vardır.

Çocuklar ise yalan söylerler, ancak aldatma amacı gütmezler.

Neden: Çünkü, çocuk gerçeği iyi değerlendiremediği için, gördüklerini çarpıtarak anlatır ve uydurur.

Kimi ebeveyn (3-5 yaş) çocuğun olmamış şeyleri olmuş gibi anlatmasını yalan saymaktadır.

Yukarıdaki Durumda Ebeveynin Yaptığı Yanlışlar

Bunları dinlemek ve olduğu gibi kabul ederek ve sağlıklı bir iletişimle duruma yaklaşmak yaklaşmak

3-5 yaş çocuğunun hayal dünyası çok geniş olduğu için inanılmaz öyküler anlatabileceğinin farkında olmak.

Bu dönemde (3-5 yaş) çocuk yalan ile yalan olmayanı ayırt edemediği için anlattıklarına direk "yalan söyleme"! çıkışı yerine ılımlı iletişime başvurarak yalanla yalan olmayanı çocuğa ayırt ettirmeye çalışılmalıdır.

YALAN TÜRLERİ

1.Hayali yalanlar (Pesüdo)

2.Alışkanlık haline gelen yalanlar

3.Patolojik yalanlar

1.Hayali Yalanlar (Pesüdo-Sözde): 

**(3-5) yaş çocuklarının sık sık söylediği yalanlar aslında gerçek yalanlar değildir.

Neden gerçek yalan değildir?

Küçük çocuklar gerçeği iyi değerlendiremedikleri için yalanı ve yalan olmayanı ayırt edemezler uydururlar. (Yetişkin ise bunları yalan olarak görebilmektedir)

Bu yalanlar 3-5 yaş döneminin normal özelliğidir.

Hayali yalanlar, çocuk düşüncesinin kendiliğinden oluşan özgün ürünleridir. (Yani hayal ürünüdür)

Örnek: Oyun oynarken hayali oyun arkadaşı yaratması gibi.

Çocukların konuşmalarında abartma ve hayal çok fazladır

Örnek: “Babam bize havuzlu bir ev aldı” diye övünen bir çocuğu dinleyen diğer çocuklar “bizimde kocaman bir arabamız var” öteki de “benim babam dünyanın en güçlü babasıdır” diyebilir.

Ebeveyne Öneriler:

Ebeveyne bu dönemdeki çocukların (3-5 yaş) yalanlarını o dönemin özelliği olduğu söylenmelidir.

Bu dönemde ebeveyn (3-5 yaş) çocuğun anlattığı her şeyi dinlemeli fakat abartılı anlattığı şeylere inanmamalıdır.

Önemli Not: Eğer 3-5 yaşındaki çocuk hayali yalanlar söylüyorsa, bu dönemde normaldir. Ancak 6-7 yaşına gelmiş çocuk hala hayali yalan söylüyorsa yalan alışkanlık haline gelmiştir.

2.Alışkanlık Haline Gelen Yalanlar:

**Bu tür yalanlarda bilerek ve isteyerek aldatma söz konusudur.

Neden: Çocuk karşıdakini bencil istekleri için kullanır.

**Bir takım bencilce sonuçları elde etme amacıyla bilerek ve isteyerek başkalarını aldatmak için söylenen yalanlardır.

Alışkanlık haline gelen yalanı tespit etmede şunlar dikkate alınır;

!!Süreklilik

!!Sıklık

!!Şiddet 

Alışkanlık haline gelen yalanlarının nedeni genellikle Sosyal öğrenmedir.(Model alma, çevreden öğrenme)

Çocuk model alarak yalan davranışı taklit eder.

Çocuklar ana-babayı (model) örnek alır. Ana-babanın yalanına tanık olan çocuk, yalan söylemeyi öğrenir.

Örnek: “Doktora gidiyoruz” diye gezmeye giden anne-baba, çocuğun yalan söylemesine zemin hazırlar.

Ebeveyne öneri:

Çocuğun yanındaki yalan söylemeyiniz.

Çocuğa yalan davranışını uygun bir dille anlatıp bu konuda da tutarlı davranılmalıdır.

3.Patolojik Yalan:

Aşağılık duygusu ve güç istemiyle söylenen yalan türüdür.

Patolojik yalanda, (yani çocuk yalan söylerken) çocuk sevinçli ve kaygısız görünür bu kaygısızlık dikkat çekicidir

Patolojik yalan üzücü, sıkıntı veren bir gerçeğin reddini belirtebilir, hatta çatışma objesi hakkında olabilir.

Örnek: Kardeşiyle çatışma yaşayan bir çocuk onun hastalanıp öldüğünü söyleyebilir.

Çocuk daha çok duygusal ve davranışsal problemler nedeniyle yalan söyler.

Nedeni: inanılmak ve derinlerde yatan gerçeği saklamak içindir içindir.

Alışkanlık Haline Gelen Yalan ile Patolojik Yalan Arasındaki Fark :

Alışkanlık Haline Gelen Yalan:

Çocuklar bencil istekleri yerine gelsin diye yalan söylerler.Yani karşıdakine zarar verme isteği-amacı yoktur.

Patolojik Yalan:

Yalan söylemenin amacı, karşıdakine zarar verme isteği vardır.

Yalan söylerken hiç endişe-kaygı duymazlar profesyöneldirler.

örnek: bir uyuşturucu taciri, uyuşturucunun karşı tarafa zarar vereceğini ve bağımlı yapacağını bile bile defalarca "bir şey olmaz" ,"ilerde bırakırsın" diyerek satabilir. (patolojik yalan)

YALAN SÖYLEME NASIL ÖNLENİR

Yetişkinler örnek olmalıdır. (Eğer anne-baba başkalarına yalan söyleyecek olursa çocuğuna dürüstlüğün önemini anlatması çok güç ve gülünç olacaktır. Çocuklar hangi yaşta olursa olsun, çocuğa yaşına uygun bir dille doğruyu söylemek gerekir)

Aşırı tepki göstermemeli, yumuşak, hoşgörülü olmalı ve ceza-dan kaçınmalıdır. (Aşırı tepki göstermek, çocuğun sizin öfkenizden korunmak için yalan söylemeye devam etmesine davranışın dahada pekişmesine yol açar )

Çocuklarımızdan başaramayacakları şeyleri beklememeliyiz.

Fazla baskıdan kaçınmalı ve koyduğumuz kurallarla çocuğun yaşamını sınırlamamalıyız.

Çocuğu yetişkinler araç olarak kullanmamalıdır. (Anne ya da babanın çocuğa yalan söyletmesi. Örneğin: Babasıyla çarşıya giden çocuğa anne “dondurma yedirme, hastalanır” der. Ancak çocuk dışarıda ağlamaya başlar ve baba dondurmayı alır. Baba çocuğa dondurma yediğini annene söyleme der. Eve gelince çocuğun ateşi çıkar ve anne sorar baban sana dışarıda dondurmamı aldı der çocuk “hayır anne dondurma almadı ve yemedim” der bu şekilde çocuk araç olarak kullanılır ve yalana alışır) 

Gizli polis gibi çocuğu sorgulamamalı. (Örneğin: “Doğru söylersen ceza vermeyeceğim” dedikten sonra çocuk doğruyu söyleyince “Biliyordum” diyerek tepki vermek ya da dayak, çocukta yalanı pekiştirir. Çünkü çocuk yalan söyleyince olumsuzlukla karşılaşmamaktadır) 

Çocuğun diğer çocuklarla kıyaslanmaması gerekir. 

Ana-baba-çocuk iletişiminin olumlu olması gerekir. Çocuğu dinlemek ve çözüm yollarını kendisinin bulmasına yardımcı olmak gerekir. Çocuk istek, sıkıntı, kaygı ve endişelerini bizimle konuşabilmelidir.

Yalan söylediği için çocuğu suçlamamak gerekir. “Yalancı” etiketi yapıştırılmış olan bir çocuk, bu etiketin gereklerini yerine getirecektir. Çünkü yaptığı işin kendini yansıttığına inanır.Bu davranışı onaylamasak bile, çocuğumuzun bu kişiliğini bu davranıştan ayrı tutmak gerekir..Salt kendisi olduğu için onu sevdiğinizi anlamasına yardımcı olmalısınız. 

Doğrudan emin olmak için kontrol etmelisiniz. (Çocuğa “Ödevin bitti mi? diye sormak yerine “Ödevini görmek istiyorum” diyebilirsiniz. Bu davranış, çocuğun hem kontrol edileceği için düzgün yapmasını sağlar hem de sonucundan çekindiği için yalan söylemez)

TEROPÖTİK OLARAK YALAN DAVRANIŞINI ÇALIŞMAK

Yalan ile ilgili bir drama etkinliği hazırlanabilir.

Çocuklardan 5 kişilik gruplar oluşturulup gazete, dergi, ınternet ve kaynak kitaplardan yararlanarak yalan davranışı ve sonuçlarını tartışmaları istenebilir.

Çocukların çevresindeki yalan örneklerini ve nedenlerini anlatıp tartışmaları istenebilir.


yalan nedir, yalan ne demek, yalan nedir kısaca, yalan nedir zararları nelerdir, yalan çeşitleri nelerdir, yalan nedenleri, yalan tanımı, yalan neden söylenir başlıklı yayınımıza sizlerde yorumlarınızı ekleyebilirsiniz.


Kaynak pdrnoktasi.com